خلاصه ی اجرایی

سلامت به عنوان بنیاد تحقق عدالت اجتماعی، پیش شرط، شاخص و خروجی توسعه پایدار جوامع به شمار می رود که لازم است به عنوان حق ابتدایی تمامی شهروندان از سوی دولت ها به رسمیت شناخته شود و با کیفیت مطلوب و بدون دشواری مالی برای همه تامین گردد. ملاحظات و پیچیدگی های نظام سلامت پرشمارند و طبیعت پیچیده و چند وجهی نظام سلامت، محدودیت منابع در دسترس، افزایش مداوم تقاضا و مخاطرات گوناگون، سوالات و ابهامات فراوانی را برای سیاست گذاران ایجاد می نماید. در میان انبوه پیچیدگی های نظام سلامت، کارایی، به عنوان یکی از اهداف میانی و عدالت، به عنوان یکی از اهداف غایی نظام سلامت، تأثیر متقابل و پیچیده ای دارند که ضروری است توسط مدیران و تصمیم سازان نظام سلامت به طور دقیق و هدفمند در نظر گرفته شوند

دستیابی به پوشش همگانی سلامت به عنوان متعالی ترین  پیشران اهداف نهایی نظام سلامت، مستلزم وجود نظام سلامتی کاراست که سعی در ایجاد عدالت و برابری در سلامت دارد. حرکت معنادار در این راستا، نیازمند تولید شواهد علمی دقیق و نظام مند از طریق پژوهش های جامع ملی است. مطالعه ی حاضر به همین جهت و با هدف سنجش وضعیت کارایی در نظام سلامت و عدالت در سلامت در کشور، طراحی، تدوین و اجرا شده است. در این مطالعه سعی شده تا پس از تبیین وضعیت موجود هریک از موضوعات، به شناسایی علل و ریشه های عدم وجود کارایی و عدالت پرداخته شود و در پایان، راهکارها و گزینه های سیاستی هدفمند و مبتنی بر شواهد با هدف ارتقای کارایی و کاهش نابرابری های سلامت را ارایه نماید

پژوهش حاضر با عنوان کلی ” سنجش میزان کارایی نظام سلامت و عدالت در سلامت جمهوری اسلامی ایران” توسط معاونت تحقیقات و فنآوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به “مرکز تحقیقات عدالت در سلامت” دانشگاه علوم پزشکی تهران سفارش داده شد

طراحی، انجام و تدوین گزارش نهایی این پروژه که قریب به ۳سال به طول انجامیده است، بر اساس دو محور کلی

“تعیین میزان کارایی نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران و بررسی علل و عوامل ناکارایی در نظام سلامت کشور و ارائه راهکارهای اجرائی جهت ارتقای کارایی نظام سلامت”

” تعیین وضعیت موجود بی عدالتی سلامت در کشور و بررسی علل و عوامل نابرابری های سلامت و ارائه راهکارهای اجرایی جهت ارتقای عدالت در سلامت”

در قالب 16 زیر پروژه ( 9 زیر پروژه مرتبط با محور کارایی، 7 زیر پروژه مرتبط با محور عدالت) انجام پذیرفت

مراحل و زیر پروژه های مرتبط با طرح پژوهشی سنجش میزان عدالت در سلامت و کارایی در نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران

برای دریافت فایل خلاصه اجرایی اینجا کلیک کنید

برای دانلود کتاب “سنجش کارایی نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران” اینجا کلیک کنید

خلاصه اجرایی

طی چند دهه گذشته، به دنبال درک بشر از سلامت به عنوان موتور توسعه و به عنوان اصلی ترین محور توسعه پایدار از یک سو و ناتوانی کشورها در پاسخگوئی به نیازها، انتظارات و چالش های بهداشتی- درمانی از سوی دیگر، نظام های سلامت در بیشتر کشورها به اصلاحات روی آوردند. اگرچه فرایند اصلاحات نظام سلامت در کشورهای گوناگون، با روش‌های متفاوتی در حال وقوع است، اما هدف مشترک اصلی اصلاحات در همه کشورها شامل بهبود وضعیت کلی سلامت مردم، افزایش رضایتمندی دریافت کنندگان خدمات سلامت، افزایش کارائی و اثربخشی نظام سلامت؛ دسترسی عادلانه به خدمات سلامت و دستیابی به پوشش همگانی سلامت می باشد. انجام اصلاحات در نظام سلامت و تعیین راهبردهای کلان سلامت، عموما در قالب تدوین اسناد و سیاست‌های بالا دستی و در قالب اهداف و شاخص‌های مشخص صورت می‌گیرد. به‌طورکلی، کمبود منابع نظام سلامت و تقاضا برای توسعه نظام‌های سلامت، سیاست‌های ملی حاکمیت و احساس نیاز برای تغییرات قانونی جدید، می‌توانند مسئول شروع فرایند تدوین برنامه‌های کلان و بالا دستی در نظام سلامت باشند. کشورهای مختلف بر اساس زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی و همچنین نیازهای سلامت جامعه خود اقدام به تدوین ‌این برنامه‌ها و پایش مستمر آنها می‌نمایند

بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به مثابه منشوری خطاب به همه ‌ایرانیان و با هدف خودسازی، جامعه‌سازی و تمدن‌سازی در فصل جدید انقلاب توسط رهبرمعظم انقلاب صادر شده است. مقام معظم رهبری در ‌این بیانیه ضمن بیان بخش‌هایی از دستاوردهای چهل ساله انقلاب اسلامی ‌ایران، به ترسیم مسیر ‌آینده کشور و ارائه توصیه‌هایی در هفت بعد علم و پژوهش، معنویت و اخلاق، اقتصاد، عدالت و مبارزه با فساد؛ استقلال و آزادی؛ عزت ملی، روابط خارجی و مرزبندی با دشمن؛ و سبک زندگی پرداخته‌اند. همچنین در ‌این بیانیه به طور ویژه به عملکرد و نقش جوانان انقلابی در هر یک از ابعاد تاکید شده است. در ‌این بیانیه که خطاب به همه ‌ایرانیان در کلیه سطوح اقتصادی-اجتماعی است، به موضوعات بسیار مهمی برای زمان حال و ‌اینده اشاره شده است که کمتر می‌توان نمونه‌های آن را در سایر اسناد بالادستی یافت. از ‌این رو می‌توان ‌این بیانیه را به عنوان نقشه راهی برای همه حوزه‌های سیاسی اجتماعی در نظر گرفت که با توسل به راهکارهای سیاستی آن می‌توان سیاست‌ها و راهبردهای اجرایی در کلیه سطوح را بر اساس آن تدوین نمود. مدیریت بهینه و بهبود مستمر نظام سلامت، به عنوان یکی از ارکان اساسی جامعه پایدار و یکی از نمونه‌هایی است که میتوان رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم را در آن بکار برد

از این‌رو، گروه پژوهشی ما در مرکز تحقیقات عدالت در سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران، به سفارش فرهنگستان علوم پزشکی و با الهام از بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، اقدام به تبیین گزینه‌های سیاستی نظام سلامت در راستای عملیاتی نمودن توصیه‌های مقام معظم رهبری نموده است. در این مطالعه که با استفاده از روش‌های کمی (آمار توصیفی و تاپسیس فازی) و کیفی (مرور متون و مصاحبه‌های چهره به چهره) و طی سه مرحله انجام شد، در ابتدا به تحلیل محتوای کیفی بیانیه و شناسایی کاربست‌های مضامین احصاشده در حوزه سلامت پرداختیم. جهت تائید روایی و پایایی نتایج، ‌این مرحله از مطالعه توسط چهار نفر از اعضا گروه پژوهش به صورت مجزا انجام و در پایان طی دو جلسه مشترک کدها و مقوله‌های استخراج شده توسط هر یک از اعضا مورد بررسی و اجماع نظر همه اعضا قرار گرفت. پس از آن، با بررسی و تحلیل وضعیت موجود نظام سلامت ‌ایران در هر یک از ابعاد بیانیه گام دوم انقلاب، اقدام به تدوین و تبیین گزینه‌های سیاستی اختصاصی برای هریک از این ابعاد در بخش سلامت نمودیم. همچنین، جهت تائید نتایج حاصل از دو مرحله پیشین و تکمیل گزینه‌های سیاستی ارائه‌شده برای نظام سلامت کشور، از شش خبره و صاحب‌نظر حوزه سلامت مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته به عمل آمد. پس از تدوین اولیه راهبردها و گزینه‌های سیاستی، جهت تائید نهایی و اولویت‌بندی ‌این گزینه‌ها از ترکیب روش دلفی و تاپسیس فازی بهره گرفته شد

برای دریافت فایل خلاصه اجرایی اینجا کلیک کنید

خلاصه اجرایی

بر مبنای تجربیات جهانی و تجربیات جمهوری اسلامی ایران در مقابله با بی‌عدالتی در سلامت، این کتاب در قالب هفت فصل تدوین شده است که به تبیین وضعیت موجود نابرابری‌های سلامت، بررسی علل آن و ارائه راهکارهای مناسب در جهت رفع و یا کاهش نابرابری‌های سلامت پرداخته است. بدین منظور در تلاشی نظام‌مند، برخی از ابعاد مهم عدالت در سلامت که اهمیت بیش‌تری دارند را مورد بررسی و مداقه قرار داده­ایم

براي پایش وضعیت موجود نابرابری یا بی‌عدالتی در سلامت چندین گام به شرح ذیل انجام شده است

گام اول: بیان مفاهیم مرتبط با عدالت در سلامت، ابعاد، روش‌های اندازه‌گیری آن و اقدامات انجام شده در حوزه پایش عدالت و بی‌عدالتی در سلامت؛

گام دوم: تبیین وضع موجود بر اساس تعیین شاخص‌هاي سلامت و شناسایی منابع داده‌اي از جمله ثبت وقایع حیاتی، داده‌هاي سرشماري، بررسی ویژگی‌هاي جمعیت و سلامت و سایر پیمایش‌هاي مشابه؛

گام سوم: مقایسه وضعیت ج.ا.ایران با میانگین‌های جهانی، کشورهای منطقه و کشورهای منتخب در شاخص‌های عدالت در سلامت؛

گام چهارم: تعیین موارد اولویت‌دار درخور توجه درخصوص نابرابري‌هاي سلامت قابل‌اجتناب و شناسایی شکاف‌هاي اطلاعاتی؛

و گام پنجم؛ شناسایی علل و ریشه‌های نابرابری سلامت و راهکارهای پیشنهادی جهت ارتقای وضعیت موجود

برای دریافت فایل خلاصه اجرایی اینجا کلیک کنید

به زودی

خلاصه اجرایی

عدالت یکی از اهداف حیاتی نظام سلامت است، به نحوی که امروزه در نظام های سلامت و سیاستگذاری های نظامها دستیابی به آن آن فراتر از مفاهیمی مانند اثربخشی و هزینه-اثربخشی مدنظر قرار دارد. به رغم آن که در نیم قرن اخیر سیاستهای متعددی در نظام سلامت کشور به اجرا در آمده اند، اما به ندرت از منظر تاثیر آنها بر کاهش بی عدالتی تمرکز شده است. بدین لحاظ تحلیل سیاستهای کاهش بی عدالت در سلامت حائز اهمیت می باشد

مطالعه 76 سیاست مرتبط با کاهش بی عدالت در سلامت نشان می دهد، سیاستهای زیادی در جهت بهبود مشارکت مالی و نیز بهبود دسترسی وضع شده اند و تا حدی نیز در کاهش بی عدالتی موفق بوده اند. با این وجود وضعیت فعلی نظام سلامت به لحاظ شاخصهایی مانند ضریب جینی، پرداخت مستقیم از جیب، مواجهه با هزینه های کمرشکن و سهم بخش دولتی از تامین هزینه های سلامت نشان می دهد سیاستهای اجرا شده نتوانسته اند به طور کامل به اهداف خود دست یابند و در بعضی مقاطع حتی موجب افزایش بی عدالتی شده اند. عمده مشکلات موجود بر سر راه تحقق اهداف سیاستهای کاهش بی عدالتی شامل: تضاد منافع در سیاستگذاران و مجریان سیاست، نبود شفافیت و زیرساختهای لازم اطلاعاتی در جهت ثبت درآمدهای گروه های شغلی، عدم تحقق درآمدهای مالیاتی و بیمه ای به نفع دهک های درآمدی بالا، نبود ضمانت اجرایی در برخی از سیاستها، نبود نظارت بر اجرای سیاستها، عدم تداوم سیاست ها با تغییر دولتها و پایدار نبودن منابع مالی تخصیص یافته به سیاستها بوده است. همچنین خلا سیاستهای مرتبط با فناوری اطلاعات و جنبه های نرم افزاری نظام سلامت کاملا مشهود است و از شواهد موجود کمتر در سیاستگذاری ها بهره برداری شده است

خلاصه اجرایی

مقدمه: مسائل اجتماعی در جوامع مختلف پدیده دور از انتظاری نیست. مسائل اجتماعی پدیده‌های چندعاملی هستند و عوامل بسیار زیادی می‌توانند آن‌ها را ایجاد کنند. ازاین‌رو می‌توان انتظار داشت فعالیت‌های نظام سلامت به‌عنوان یک خرده نظام از نظام کلان اجتماعی، اگر به‌درستی انجام نشوند خود می‌تواند ایجادکننده مسائل اجتماعی مختلف باشد. ازاین‌رو این مطالعه با هدف شناسایی و تحلیل مسائل اجتماعی مرتبط با نظام سلامت ایران و ارائه توصیه‌های سیاستی انجام شد

روش کار: این مطالعه، یک مطالعه ترکیبی است که در شش مرحله انجام شد. چارچوب اصلی مطالعه چارچوب زیرساخت‌ها و کارکردهای نظام سلامتِ سازمان جهانی بهداشت بود. مطالعه با استخراج فهرست مشکلات و مسائل اجتماعی نظام سلامت بر اساس این چارچوب آغاز شد. در مرحله بعد، با انجام یک مطالعه کیفی و بهره‌گیری ازنظر خبرگان فهرست استخراج‌شده در مرحله اول تائید و رابطه بین مشکلات نظام سلامت و مسائل اجتماعی نظام سلامت استخراج شد. در مرحله سوم مشکلات نظام سلامت، مسائل اجتماعی نظام سلامت و سیاست‌های کلان تأثیرگذار بر آن‌ها ازنظر خبرگان اولویت‌بندی شدند. در ادامه توصیه‌های سیاستی با هدف کاهش مسائل اجتماعی نظام سلامت ارائه، نهایی و اولویت‌بندی شدند. درنهایت مدل مفهومی ارتباط کارکردهای نظام سلامت با مسائل اجتماعی نظام سلامت و پیامدهای آن ارائه شد

برای دریافت فایل خلاصه اجرایی اینجا کلیک کنید